J&B (Justerini & Brooks) ikonik yeşil şişesi ve hafızalara kazınmış sarı etiketiyle viski denildiği zaman akıllara ilk gelen markalardan biridir. Viski tarihinde oldukça önemli bir yere sahip olan J&B, ben de dahil olmak üzere birçok viski severin de viskiyle tanışma şişelerinden biridir. Belki de bu yüzdendir ki J&B beni her zaman geçmişe götürür. Tabii bunda büyük hayranı olduğum ve sıkı bir J&B tüketicisi olan Dean Martin’in de payı büyük…

Bu yazımda sizlere bu ikonik markanın İtalya’da başlayıp, Londra’ya, Amerika’ya ve tabii ki İskoçya’ya uzanan hikayesinden bahsedeceğim.

Bologna’dan Londra’ya

Oldukça katmanlı uzun bir geçmişe sahip olan J&B’nin hikayesi Bologna’da başlıyor. Kahramanımızın adı ise markanın adındaki “J” harfinin sahibi olan Giacomo Justerini.

Bologna’da amcasının damıtımevinde çalışan Giacomo, harmanlama konusunda çok yetenekli, oldukça çalışkan bir gençtir. Damıtımevinin başına geçmesi an meselesiyken Giacomo, opera sanatçısı Margherita Bellini’ye aşık olur ve bu aşk sadece kendi hayatını değil, kendiyle beraber tüm viski tarihini de değiştirir…

Giacomo, Margherita Bellini’nin peşinden Londra’ya gelir (1749). Giacomo bir taraftan dönemin Londra’sının zor şartlarında hayatta kalmaya, bir taraftan da Margherita’nın kalbini kazanmaya çalışır. İtalyan operasının Londra’da giderek popüler olmaya başladığı o yıllarda Giacomo Margherita’nın etrafında olmak amacıyla çok fazla opera salonlarında zaman geçirir. Giacomo maddi durumu hiç iyi olmayan ve orta-sınıf sayılabilecek bir göçmen olmasına rağmen zar zor aldığı üzerinde çok şık duran smokini ve İngilizlere havalı gelen italyan aksanıyla Londra’nın yüksek sosyetesine bir şekilde girer ve kendine iyi dostlar edinir.

Londra Opera Binası (1800’ler)

Bu iyi dostlardan bir tanesi de George Johnson‘dır. Johnson, Giacomo’nun içki kültürüne olan bilgisine ve yeteneklerine güvenir ve Giacomo’yla ortaklığa girerek, servetinin önemli bir kısmını bu ortaklığa yatırır. İkili Londra’da Haymarket’te opera binasının hemen ilerisinde bir içki dükkanı açarlar.

Justerini & Brooks (J&B)

Johnson & Justerini ikilisinin açmış olduğu dükkan başta Londra’nın yüksek kesimleri olmak üzere Fransa ve İtalya gibi ülkelere de farklı içkilerin ticaretini yaparlar ve oldukça başarılı olurlar. 1760 yılında Giacomo şirketteki hisselerini ortağı George Johnson’a devrederek emekli olur ve Bologna’ya zengin bir şekilde geri döner.

Eğer Giacomo’nun Margherita’ya aşkı ne oldu, karşılık bulabildi mi diye merak edenleriniz varsa ne yazık ki çok aramama rağmen bu konuda bir kaynak bulamadığımı söylemem gerek. Neyse, konumuza dönelim.

Giacomo Justerini’nin yerini George Johnson’ın torunu Augustus alır ve işler büyümeye devam eder. 1761’de Johnson & Justerini, Kral George III’un taç giyme töreninde ve düğününde şarap tedarikçisi olur. Böylece “Royal Warrant” ünvanını kazanır.

İlerleyen yıllarda Johnson & Justerini firmasını Alfred Brooks adında bir aristokrat satın alır. Alfred Brooks, kurucusu Giacomo Justerini’nin soyadını sabit tutarak ve kendi soyadının baş harfini ekleyerek firmanın adını Justerini & Brooks (J&B) olarak değiştirir (1831).

Justerini & Brooks kuruluşundan beri daha çok şarap odaklı bir firma iken odağını yavaş yavaş o yıllarda giderek popülaritesi artan viskiye çevirir. Justerini & Brooks’un yolu, kolon imbiğin mucitlerinden olan ve harman viskinin babası olarak kabul edilen Andrew Usher ile kesişir. İlk harman viski Old Vatted Glenlivet’in yaratıcısı olan Usher, Justerini & Brooks harmanını yaratması için görevlendirilir.

İlk harman viski Old Vatted Glenlivet.

Usher’ın yarattığı Justerini & Brooks harmanı yumuşak ve zarif karakteriyle piyasada dikkat çeken bir viski olur. “Club” viski olarak da bilinen bu harman ilerleyen yıllarda markanın ikonik şişesi J&B Rare’in bazını oluşturacaktır.

Amerika Pazarı ve J&B Rare

Giderek büyüyen Amerika viski pazarı ve ezeli rakipleri Cutty Sark’ın bu pazardaki ciddi başarısı Justerini & Brooks’un ilgisini çeker. Amerika’da o dönem özellikle yumuşak içimli viskilere büyük ilgi vardır, bu da Justerini & Brooks için büyük bir fırsat demekti.

Justerini & Brooks, “Club” formülünü daha da mükemmelleştirmek ister ve Chivas Regal’de de görev yapan harmancı Charlie Julian’ın kapısını çalar. Charlie “Club” formülünü baz alarak, Speyside maltlarının merkezinde yer aldığı, 42 viskinin karışımından oluşan bir harman yaratır. Harmanın adı ilk önce Justerini & Brooks Rare olur, sonrasında ise bugünkü halini alır ve J&B Rare olur (1930’lar).

Justerini & Brooks, Amerika’da içki yasağı döneminde (1920-32) pazara “farklı” yollarla giriş yapmaya çalışır. Hatta o dönem Justerini & Brooks’un yönetiminde olan Anderson ailesinin yakın arkadaşı Eddie Tatham, içki tedarik etmesi nedeniyle tutuklanır. Birçok ünlü isim ve oyuncuyla dost olan, karizmasıyla bilinen Eddie ilerleyen yıllarda markanın direktörü olur ve J&B’nin Amerika’da başarılı olmasında başrol oynar.

Rat Pack & Sinema Etkisi

J&B’yi bugünlere getiren marka imajını ve yıllar içerisinde giderek artan başarısının oluşmasında hiç kuşkusuz en önemli faktörlerden biri de J&B şişesini yıllar boyunca pek çok ikonik ünlü ismin elinde görmemiz. Bu isimlerin başında da 1960’lı yıllarda ortaya çıkan, dünyaca ünlü grup Rat Pack geliyor.

Frank Sinatra, Dean Martin, Sammy Davis Jr. gibi ikonların yer aldığı bu ünlü grup, Las Vegas’taki muhteşem şovlarıyla biliniyor. Sahne şovlarının yanında sürekli partilemeleriyle ve çılgın eğlenceleriyle bilinen ekibin en sık tükettiği içkilerden biri de J&B Rare’dir. Özellikle de Dean Martin’in favorisi olan J&B Rare’ı Martin’in birçok filminde, sahne şovunda ve günlük hayatından karelerde elinde görmek mümkün.

Sadece dönemin değil, benim için tarihin de en havalı insanlarından Dean Martin’in sürekli elinde olan bir viskinin neden popüler olduğunu tahmin etmek çok da zor değil…

Dean Martin en iyi yaptığı şeyi yapıyor, sahnede viski içmek…

Dean Martin (1966 yapımı The Silencers)

Ocean’s Eleven (1960)

J&B Rare, 1960 ve 70’lerin İtalyan sinemasında da sıkça karşımıza çıkıyor. Bunda markanın kurucusu Giacomo Justerini’nin İtalyan olmasına da bağlamak çok da yanlış olmaz diye düşünüyorum.

Dünya sinemasının merkezi olarak gösterebileceğimiz Hollywood’a baktığımız da başta Scarface, The Sopranos, Goodfellas ve Mad Men gibi ikonik yapımlarda da J&B Rare sıkça sahne alıyor.

Scarface (1983)

Günümüzde J&B

Geçmişte olduğu gibi günümüzde de J&B, en çok satan ve en popüler viski markaları arasında yer alıyor. J&B uygun fiyatı ve yumuşak karakteriyle viskiye yeni giriş yapanların ilk uğradığı markalardan biri. Aynı zamanda, değişmeyen karakteri ve ikonik görüntüsüyle de “eski içicilerin” de vazgeçemediği bir viski.

J&B’nin aynı zamanda günümüzde bir “kokteyl” viskisi olarak konumlandırılıyor. Hafif ve yumuşak karakteriyle klasik kokteyllerde olduğu gibi yeni nesil birçok tarifte de tercih ediliyor. Markanın da iletişimlerinde çok fazla kokteyllere yer verdiğini ve farklı tarifler paylaştığını görüyoruz.

J&B Rare’a ek olarak markanın bal aromalı içkisi J&B Urban Honey ve 12 yıllık harmanı J&B Jet gibi şişelemeleri de bulunuyor.

Yazımı babamın barında karşıma çıkan benim tahminimce 80’lerden kalan nostaljik bir J&B Rare şişesiyle noktalıyorum…

View this post on Instagram

A post shared by Baris Mercan (@barismercan)

Bu yazı ilginizi çektiyse;

“Harman Viskiler Hakkında Her Şey” yazıma buradan göz atabilirsiniz.

Tüm Harman viski tadım notlarına buradan göz atabilirsiniz.