Küba uzun yıllardır gitmek istediğim ve gerçekten en çok merak ettiğim ülkelerden biriydi. Zamanda geri gitmişsiniz hissi yaratan şehirleri, mimarisi, yemyeşil vadileri, devrim ve sosyalist sistemin izleri, dans, kahve, puro ve rom… Küba için gerçekten gezdiğim her yerden çok farklı ve bir o kadar da hayranlık uyandırıcı bir ülke diyebilirim.
Küba’ya gitmişken bir viski meraklısı olarak son 1-2 yılda en az viski kadar okuduğum, araştırdığım puro konusunda bir tur yapmamak olmazdı. Bunun için de en doğru yerlerden biri tabii ki Viñales!
Havana’ya 3 saatlik mesafede bulunan Viñales, tütün ve kahve üretimiyle meşhur bir bölge. Kimilerine göre Küba’nın en iyi tütünü bu bölgede üretiliyormuş. Bu nedenle de özellikle son yıllarda benim gibi puro severlerin bölgeye ilgisi giderek artmış.
Tütün ve kahve üretimine ek olarak Viñales, yemyeşil vadileri, uçsuz bucaksız tütün, şeker kamışı ve kahve tarlaları, keşfedilmeyi bekleyen görkemli mağaraları ve şelaleleriyle hayranlık uyandıran bir bölge. Bu doğal güzellikleri nedeniyle de Unesco tarafından koruma altına alınmış.
Bölge hakkında kısa bir bilgi sonrasında Puro turuna geçelim;
Viñales Puro turunu Airbnb’deki Deneyimler kısmından Küba seyahatim öncesinde ayarladım. Benzer bir tur düşünüyorsanız size de bu şekilde yapmanızı tavsiye ederim. İsterseniz hem Havana’da hem de Viñales bölgesine gittiğinizde benzer turları bulabilir, orada ayarlayabilirsiniz.
Tütün ve kahve tarlalarına ek olarak, bu deneyimde Dos Hermanas vadisi, Indian mağarası ve son olarak da Mogotes vadisini at üstünde yaklaşık bir saatlik geziyle görme şansım da oldu.
Viñales gezisi benim için hem bilgi, hem de görsel anlamda tam bir şölen oldu. Bu yazımda gezi sırasında çektiğim fotoğraflarla beraber gezi notlarımı ve puro meraklıları için faydalı olabileceğini düşündüğüm birkaç bilgi paylaşacağım.
Tütün bitkileri
• Öncelikle Küba puroları hakkında çok söylenen ve benim de çok duyduğum bir efsaneyi çürüterek başlayayım: Küba’da purolar Kübalı kadınların bacaklarında sarılmıyor…
Havana’da puro fabrikaları ve Viñales’de tütün tarlaları gezilerim sonrasında, bu konunun bir mitten ibaret olduğunu söyleyebilirim. Puro sarımı deneyim ve uzmanlık isteyen oldukça zor bir iş. Tütün yapraklarının kusursuz sarımı için düz ve sert bir zemin şart. Bu nedenle bacakta sarılması, yapılmak istenilse bile pek kolay olmaz…
• Bildiğiniz üzere Küba’da sosyalist bir ekonomi var. Bu da sahip olduğunuz her şeyde devletin pay sahibi olduğu anlamına geliyor. Tütün tarlasındaki amcamız bunu esprili bir şekilde şöyle anlattı:
Tarlada üretilen tütünün %90’ını devlet alıyormuş, %20’si ise ona kalıyormuş. Muhtemelen yanlış yazdığımı düşünüyorsunuz, ben de bunu ilk duyduğumda yanlış anladığımı düşündüm. Tarlada yapılan üretimin bir kısmı kayıt dışı yapılıp ve %10’luk ek kısım cepte kalıyormuş. Emekçi amcamız zorlu ekonomik şartlarda bunun gibi ufak kurnazlıklar olmadan hayatta kalınmasının zor olduğunu iletti…
Tütün bitkisi
• Kendilerine kalan kısımları tarlada elle sararak gelen turistlere satıyorlamış. Markasız olarak satılan bu “köy sarım” puroların fiyatları vitola’ya göre değişiklik gösterse de tanesini 1,5 – 2 CUC olarak düşünebilirsiniz.
• Ben de bu köy sarım purolardan birkaç tane deneme amaçlı aldım. Bir tanesini tur sonunda yerel Küba mutfağını deneyimlediğimiz bir yemek sonrasında Küba birası Bucanero Fuerte ile tüttürdüm. Bu köy sarım puro hakkındaki ilk yorumlarım pek parlak değil, çünkü “green” notalar oldukça baskındı. Bu nedenle biraz olgunlaşmaya ihtiyacı olduğunu düşünüyorum. 1-2 ay humidorumda bekledikten sonra tekrar şans vereceğim.
• Yeri gelmişken, tıpkı viskide olduğu gibi puroda da olgunlaşmanın öneminden biraz bahsedeyim. Puro üretiminde olgunlaşma sürecini 2 kez görüyoruz. İlki puro için kullanılacak tütün yapraklarının fermantasyon sonrasında olgunlaştırılması, ikincisi ise puronun sarıldıktan sonra belli bir süre olgunlaştırılması.
Olgunlaşma puroda bulunan kaba, ağır ve yoğun tatların yumuşaması ve puronun daha dengeli olması için oldukça kritik. Olgunlaşma belli sıcaklık ve nem oranlarına sahip özel odalarında yapılıyor.
Puroyu aldıktan sonra bir olgunlaştırmayı da siz kendiniz yapabilirsiniz. Bunun için sıcaklığın çok değişmediği ve nem oranın sabit olduğu (tercihen %70 nem) humidorlarda yapabilirsiniz.
• Olgunlaşma gibi fermantasyon da puro üretiminde oldukça önemli bir adım. Alkollü içkiler dünyasından fermantasyonu maya ilavesi ile alkolün açığa çıktığı süreç olarak görüyoruz. Puro üretimindeki fermantasyon ise farklı bir amaçla yapılıyor. Burada daha çok mikrobiyal fermantasyondan bahsediyoruz.
Puro üretiminde fermantasyon ile nem ve oksidasyon sayesinde bazı kimyasal reaksiyonlar başlatılıyor. Buradaki amaç, tütün yapraklarında bulunan ağır ve kaba tatları azaltarak daha taze ve tatlı aromalar açığa çıkarmak.
• Son olarak, ilk kez burada duyduğum ve İspanya kökenli bir içecekten bahsetmek istiyorum: Carajillo. Bu içeceğin hikayesi İspanya’nın Küba’yı işgal ettiği zamanlara dayanıyormuş ve ilk olarak askerlere cesaret vermesi amacıyla tüketiliyormuş. Bu nedenle de, İspanyolca’da cesaret anlamına gelen “Coraje” kelimesinden türetilmiş.
Farklı tarifleri olan bu içecek için kısaca Rum ve Espresso’nun karşımı diyebiliriz. Kahve tarlasında taze çekilmiş espresso ile ilk kez tatma fırsatı yakaladığım bu içeceği çok başarılı bulduğumu söyleyebilirim.
Kahve çekirdekleri
Kahve çekirdekleri güneş altında kurutuluyor.
Tütünün puroya dönüşümü çok ciddi el emeği ve ustalık gerektiren zorlu bir süreç… Bu işin emekçileriyle sohbet ederek, sürece tanıklık etmek puroya olan saygımı daha da arttırdı diyebilirim.
Son olarak, ülkemizde aynı viski gibi “zengin” işi olan gösterilen puronun, aslında herkes tarafından içilebilecek, gösterişten uzak ve tamamen keyifli zaman geçirmekten ibaret olduğunu bir kez daha anlamış oldum…
Küba’nın her yerinde karşıma çıkan klasik Amerikan arabalarına tütün tarlasında rastladım.
Leave a Reply