Güneş Aydoğan’ın kalemiyle “Viski Yatırımcılığı” yazı dizisinde 5. başlığımız “Özel Olan” ve “Özel Görünen” Viskiler”. Bu yazıda “özel” viski kavramını tartışıp, “Her özel viski yatırımcılar için kıymetli midir?” sorusunun cevabını arayacağız.

Yazıya başlamadan önce eğer hala okumadıysanız önceki yazılarına mutlaka göz atın. Tüm yazılara buradan ulaşabilirsiniz.


Son zamanlarda viskiye artan talep ve hızla yükselen fiyatlar şüphesiz viski severleri ilgilendirdiği kadar damıtımevlerini de ilgilendiriyor. Özellikle koleksiyonerler ve yatırımcılar arasında artan talebi fırsata çevirmek isteyen damıtımevleri, eskiye nazaran daha sık sayıda özel üretim viski piyasaya sürüyor.

Özel şişeler bazen çok yıllık viskiler olarak; bazen de belli bir olaya veya döneme ithafen, sınırlı sayıda üretilen ekspresyonlar olarak karşımıza çıkabiliyor. Bazen de damıtımevleri belli serileri durdurma veya ambalaj değiştirme gibi hamleler ile halihazırda piyasada olan viskilerini daha değerli hale getirme yoluna gidebiliyor.

Damıtımevlerinin tüm bu çabaları şüphesiz belli viskileri kendi ekspresyonları arasında özel bir yere koyuyor. Ancak yatırımcı bakış açısından da bu durum böyle mi?

Bu yazımızda “Her özel viski yatırımcılar için kıymetli midir?” sorusuna 5 kategoride cevap arayacağız.


1) Antika ve çok yıllık viskiler

Çok eski zamanlardan kalan veya markaların 12-15-18 gibi ana ekspresyonlarının çok ötesinde bir yıllanmaya sahip viskiler şüphesiz ki yatırımcılar için radarda olması gereken şişeler. Bugüne kadar yazılarda bahsettiğimiz en pahalı viskiler ve sahtesi yapılan şişeler büyük oranda bu kategorinin altına giriyor. Ancak bu viskilerin değerlenme ihtimallerinin yanı sıra giriş maliyetleri de oldukça yüksek. Bu anlamda antika ve çok yıllık viskilerin büyük bir yatırımcı kesimi için aslında hedeflenebilir olmadığını söyleyebiliriz. Bu kısımla ilgili daha detaylı okumak isteyenleri bir önceki yazılara alabiliriz.

2) “Sınırlı sayıda” viskiler

Geldik en kapsamlı kategoriye. Sınırlı sayıda üretilen viskiler her zaman arzın kısıtlı olmasından dolayı bir değerlenme illüzyonu yaratıyor. Aslında bu durumun koleksiyoner bakış açısından doğru olduğunu söylemek mümkün. Eğer bir damıtımevinin tüm ekspresyonlarını toplama peşinde olan bir koleksiyonerseniz, veya çok sevdiğiniz Game Of Thrones’a özel viskilere sahip olmak istiyorsanız şüphesiz sınırlı üretimler sizin için kaçırılmayacak fırsatlar.

Ancak yatırımcı gözüyle baktığımızda bu dönemsel üretimlerin gerçekten ne kadar sınırlı sayıda olduğu büyük önem kazanıyor. Yatırımcı olarak radarınıza giren viskiden kaç adet üretildiğini kontrol etmeniz burada iyi bir fikir olacaktır. Bu bilgiyi internette şişenin piyasaya sürülmesi ile ilgili haberlerde veya ilgili damıtımevinin sitesinde bulabilirsiniz. Bulamıyorsanız muhtemelen yatırımcı radarına girecek bir sınırlı üretim değildir. Gerçekten sınırlı sayıda üretilen viskiler için markalar bu rakamları açıklamaya, hatta şişeleri tek tek numaralayarak her şişeyi daha özel kılmaya meyillidir.

Yani bu kategoride Macallan’ın yeni damıtımevi şerefine 2500 adet çıkardığı “Macallan Genesis”  ile Johnnie Walker’ın GoT serisini özel seri olarak birbirine karıştırmamak gerekiyor. (Genesis’in akıbetinden bir sonraki yazıda bahsedeceğiz) Markete gittiğinizde (bir de Türkiye’de) raf dolusu sınırlı sayıda(!) viski görüyorsanız, yatırımcı bakış açısıyla bu şişelerin bir değeri olmama ihtimali yüksektir. Ancak tabii bu şişeler de yıllar sonra sıkı bir GoT fanına satılacak koleksiyonluk parçalar olabilir.

Diyelim ki gerçekten sınırlı sayıda üretilen bir viskiden bir adet kaptınız. Süper haber, gelsin paralar! Maalesef durum o kadar kolay olmayabiliyor. Aksi takdirde damıtımevleri sürekli 2000-3000 adet şişeler üreterek bu ilgiyi canlı tutardı. Değerlenme meselesinde viskinin sektörde ne kadar beğenildiği, hangi marka olduğu, yıllanma süresi gibi kriterler önemli olmak ile beraber sınırlı sayıda olmanın mahiyeti de önemlidir.

Örneğin; Prens Charles ile Lady Diana’nın evliliği şerefine çıkarılan 1981 Macallan Royal Marriage ile bir film için özel üretilen serinin aynı değerde olmaması muhtemeldir. (Film ‘The Godfather’ değilse tabii)

Macallan 1981 Royal Marriage

Macallan’ın yeni damıtımevi açılışı viski dünyası için önemli bir haberken; GlenDronach’ın The Kingsman film serisine özel viskisi “meraklısına” bir şişe olarak görülebilir. Merak edenler için; Glendronach Kinsgman serisi gerçekten sınırlı sayıda üretilen (2137 adet) ve 25 yıl gibi iyi bir yıllanmaya sahip olan bir şişe olmasına rağmen 2 senedir neredeyse hiç değerlenmedi. Tabii yıllar için serinin kült hale gelmesi ile gidişat değişebilir.

Uzun lafın kısası;

  • Sınırlı sayıda viskilerin “gerçekten” sınırlı olduğundan emin olun.
  • Viskinin tek özelliğinin sınırlı sayıda olması sizi kurtarmayacaktır, aman dikkat!
  • Bir döneme veya olaya özel üretilen viskilerin geniş kitleler için önemli olaylar olmasına dikkat edin.

Glendronach Kingsman Özel Üretimi

3) Minyatür şişeler ve hediye setleri:

Minyatürler birçok koleksiyoner için normal şişelerden öte bir tutku. Bunda zannediyorum minyatürlerin daha az üretilmesi, her ekspresyon için hiç üretilmemesi, özellikle Türkiye’de, içki satan yerlerde kolaylıkla çeşit bulunamaması gibi faktörler etkili. E bir de daha sevimliler tabii… Bu ilgiden ötürü minyatür şişeleri normallerinden ayrı değerlendirmek gerektiğini düşünüyorum.

Geçen sene Macallan damıtımevini ziyaret ettiğimde Macallan No.5 yeni duyurulmuştu ve yalnızca damıtımevi ziyaretçilerine bir adet şeklinde satılıyordu. Ancak diğer 4’ü gibi bunun da er ya da geç piyasaya düşeceği belli olduğundan normal şişe yerine minyatürünü almak istediğimi söyledim. Acı gerçek; viskinin yeni çıktığı ortamda bile damıtımevinde minyatür şişe kalmamıştı.

Bugün Whiskyauctioneer’den kontrol ederseniz 70’lik Macallan No.5 100 Pound civarındayken, ikili minyatür hediye setininin 1200-1400 Pound’lar seviyesinde alıcı bulduğunu görebilirsiniz. (Ayrıca 70lik şişeden onlarca satılmışken, minyatürlerden yalnızca 3 set satılmış olması da başka bir ayrıntı) Bu anlamda minyatür şişeler yatırımcı ile viski keyifçisi arasındaki farkı çok iyi açıklıyor; içmek için alan kimse bir şişenin minyatürüne daha fazla para vermez.

4) Discontinued (üretimi duran) şişeler:

Discontinued şişelerde en önemli kriter zannediyorum üretimin durmasının talep eksikliğinden mi yoksa arz eksikliğinden mi kaynaklandığı. Burada belki yaş ibareleri sizin için bir ayırıcı özellik olabilir. Non-age bir serinin durdurulması muhtemelen damıtımevi kararı iken, yıllanmış viskilerin belli bir serisinin discountinued olması yüksek ihtimalle arz eksikliğinden kaynaklanıyordur. Arz eksikliğinden dolayı piyasadan çekilen viskilerin değerlenmesi daha muhtemel.

Bu kategoride bugün en çok konuşulan serilerden biri, markasının da etkisi ile, non-age olan Macallan 1824. Serinin Gold, Amber ve Sienna ekspresyonları nispeten daha kolay bulunurken, Ruby (serinin en beğenilen viskisi olarak da) şimdiden kendi çapında bir ün kazanmış durumda. Whiskyauctioneer’de ilk satıldığından bu Macallan Ruby’nin fiyatı yaklaşık 2.5 katına çıkmış, ileride de değerlenecek bir viski olarak radara girebilir diye düşünüyorum.

5) Yeni seriler ve değişen şişeler:

Kimi zaman viski aynı kalsa bile eski versiyonları daha değerli hale gelebiliyor. Bu durum, benim gözlemlediğim kadarıyla, iki şekilde mümkün oluyor: İlk durum aynı markanın aynı yıllık viskisi yeni bir fıçı serisinde eski tadı aratırsa ortaya çıkıyor. Bunu en net görebileceğiniz örneklerden biri Glendronach 15 Revival. Temelde aynı viski olmasına rağmen seri 2015 öncesi ve sonrası olarak ikiye ayrılmış durumda. 2015 öncesi şişeler 150 Pound civarı alıcı bulurken bu sayı yeni şişeler için 50 Pound civarlarında.

Viskilerin eski versiyonlarının daha değerli olduğu bir başka durum da ambalaj değişikliklerinde yaşanabiliyor. Ana ekspresyonların br yatırım aracı olarak görülmesi zor da olsa ben şahsen ambalaj değiştireceğini bildiğim favori viskilerimden birer şişe alıp kenara koyuyorum. Son dönemde kabuk değiştiren favori viskilerim Glenlivet 18 ve Aberlour 16’dan birer şişe aldım koydum bir kenara ama değerlenmeye kalmadan içeceğim gibi gözüküyor…


Tüm kategorileri değerlendirirken gözden kaçırmamak gereken bir nokta var; özel viskilerin değerlenmesi büyük oranda bir önceki yazıda anlattığımız temel prensiplere de bağlı. (Yazıya buradan gidebilirsiniz) Yani bir sınırlı üretim bir viskinin ileride çok değerli olabilmesi için single malt olması, ikonik bir damıtımevine ait olması gerekir gibi şartlar burada da geçerli. Tüm kategorileri bir de bu gözle değerlendirirseniz bakacağınız viskilerde hedefi ciddi anlamda daraltmış olursunuz.

Yorum Yazın

Email adresiniz yayınlanmayacak.