Çok yakın bir zamana kadar Türklerin de bir viskisi olduğunu biliyor muydunuz? Kulağa çok garip geliyor değil mi?

Ankara viskisi, Türkiye’nin ilk, tek ve “ne yazık ki” son viskisi olma özelliğini taşıyor. Bu yazıda bu viskinin ortaya çıkışını ve yavaşça tarihin tozlu sayfalarına karışmasını anlattım. En önemlisi ise, henüz tattığım Ankara viskisi hakkında yorumlarımı da yine bu yazıda paylaştım.

Ankara Viskisi Nasıl Ortaya Çıktı?

Ankara viskisinin hikayesi 1960’lı yıllarda başlamış. O günlerde kapalı bir ekonomi olan Türkiye’nin kendi viskini üreterek, dışarıya döviz gitmesini engellemek ve yerli malına olan teşviği arttırmak amaçlanmış.

Bu amaç ile Tekel, Ankara’da bulunan Ankara Bira Fabrikasının içine ufak bir viski bölümü eklemiş. 1957 – 1964 yılları arasında yapılan denemeler başarılı olunca 1964 yılında viski üretimine başlanmış. Üretim hacminin ise 200.000 litre seviyelerinde olduğu söyleniyor. Bu hacim uzun yıllar aynı kalırken, 2002’de yapılan yatırımlar ile 500.000 litreye çıkartılmış. Yatırım kapsamında aynı zaman Fransa’dan 500 litrelik 1000 adet viski fıçısı da ithal edilmiş.

Ankara viskisinin yapımında tahıl ve pirinç (en çok %15 oranında) kullanılmış. Her ne kadar pirinç kullanımı günümüzde Gıda Kodeksi’nde bulunan viski tanımına ters olsa da, hem maliyeti düşürmek amacıyla hem de yapılan denemelerde pirinç katılmış viskilerin beğenilmesi nedeniyle pirincin tercih edildiği söyleniyor.

İskoç viskileri gibi 2 kez damıtım işlemi yapılan üretim sürecinde, ilk damıtım sonrasında 30-35, ikinci damıtım sonrasında ise 72-75 derece alkol seviyeleri elde edilmiş. Üretilen alkolün olgunlaşması için ana viski ülkelerindeki kurallara uygun olarak meşe fıçılar tercih edilmiş.

Damıtma sonrasında alkol seviyesi su ile %55 oranına seyreltilerek olgunlaşmaya bırakılmış. Olgunlaşma süresi ise 5 yıl olarak belirlenmiş. Çok belirgin olmasa da bu ibare şişelerin üzerinde de yer almaktadır.

Ankara viskisini piyasada farklı şişelerde bulmak mümkün. “Bu şişelerin hepsinde aynı viski mi bulunuyor, yoksa içlerinde Ankara markasının farklı ekspresyonları mı bulunuyor?” sorunlarının cevaplarını ise ne yazık ki bilmiyoruz.

Ankara Viskisinin Tarih Oluşu

Hakkındaki yorumlar pek parlak olmasa da, Ankara viskisi uzun bir süre raflarda yerini almış. 1980’li yıllarda kapalı ekonomi politikasının terk edilmesiyle içki ithalatı da serbest olmuş ve böylece iç piyasaya birçok uygun ithal harman viski girmiş.

Tekel bu ithal viskilerle mücadele etmek için birtakım aksiyonlar alsa da bu çabalar sonuçsuz kalmış. İlerleyen yıllarda da Ankara viskisine olan talep ve buna bağlı olarak da üretim azalmış.

‘Bu malt viski yabancı viskilerin kalitesini aşan bir ürürümüz. Ama Tekel’in pazarlamada yaşadığı eksiklikler nedeniyle üreticiye iyi bir albeniyle sunulmamış. Şimdi Avrupai bir şişeyle halkımıza aynı tatla tekrar vereceğiz’’

Tekel Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Sezai Ensari – 2003 / Hürriyet – Sefa Özkaya’nın haberi

Ankara viskisinin üretimi, 2000’lerin başında Tekel’in özelleştilip, 2002’de Mey İçki‘ye ve daha sonrasında da 2011’de dünya içki devi Diageo‘ya satılması sürecinde son bulmuş.

Ankara viskisinin yapımında kullanılan İskoç tipi imbikler ise Virginia damıtımevi tarafından satın alınmış ve Amerika’ya gönderilmiş.

Bir dönem tüm evlerin ve barların raflarında fazlaca bulunan Ankara Viskisini şu an piyasada bulmak oldukça zor. Bulunanların ise koleksiyonluk şişeler olduğunu ve fiyatlarının oldukça yüksek olduğunu söyleyebilirim.

Ankara Viskisi Tadım Notları

Yaşım itibariyle Ankara viskisi hala üretimdeyken ve kolayca bulunabildiği zamanlar bu viskiyi tatma fırsatım olmamıştı. Fakat çok şanslıyım ki, yakın bir dostum viski koleksiyonunda yer alan Ankara viskisini tadabilmem için benimle paylaştı.

Oldukça zor bulunan ve muhtemelen bulunsa bile antika değeri olduğu için açmaya kıyılamayacak bu viskiyi tadabildiğim için kendimi gerçekten çok şanslı hissediyorum.

Gelelim tadım notlarına…

Ankara Viskisi (Türk Single Maltı, %43 abv)

Burun: İlk koklamada şeker ve vanilya öne çıkıyor. Hemen sonrasında uhu ve temizlik malzemesi olarak adlandırabileceğim kimyasal kokular mevcut. Kadehin biraz havalanması ile vanilya belirginleşiyor. Onu takiben ise hindistan cevizi (Malibu gibi) notaları aldım.

Damak: Oldukça yakıcı, keskin bir karaktere sahip, damağı fazlasıyla uyuşturuyor. Ağır bir puro içtikten sonra damakta kalan uyuşukluğa benzetebilirim.

Burunda olduğu gibi tatlı fakat baharat daha ön planda. Yoğun olmasa da meşe, şeker ve vanilya aromaları da mevcut.

Bitiş: Oldukça kısa. Sıcak, baharatlı ve çok az vanilya.

Genel olarak, Ankara Viskisini beklediğimden daha iyi bulduğumu söyleyebilirim. Bu anlamda beni fazlasıyla şaşırttı.

Damakta fazlasıyla baharatlı ve keskin karakterinden pek keyif aldığımı söyleyemem. Buna ek olarak dengesiz yapısı ve kısa bitişi de diğer olumsuz tarafları. Fakat, burunda ve damaktaki bazı aromalar ve gövdeli yapısı tatmin edici.

Son Olarak;

Kim bilir, belki eğer üretim son bulmasaydı, şu anda Ankara viskisine ek olarak farklı Türk viski markaları da hayatımızda olacaktı. Hatta belki de geniş coğrafyamızın her bir köşesinde farklı karakterlerde viskiler üretilecekti.

Bir düşünsenize, Ege ve Akdeniz kıyılarında zarif ve dengeli viskiler, Karadeniz kıyılarında bol deniz etkisi altında kalmış isli ve tuzlu maltlar ya da Marmara bölgesinde hafif ve meyvemsi harmanların üretildiğini…

Kim bilir belki Türkiye aynı İskoçya, İrlanda veya Amerika gibi viski kültürüne öncülük eden ülkelerden biri olacaktı…

Kaynak

– Bülent Yardımcı (2003), “İspirtodan ucuz viski Yeni Rakı’ya karşı”, www.milliyet.com.tr

– Bozkurt Karasu (2010), “Malted memories recovered…”, www.bozzy.org

– Kerim Yanık (2018), “Tekel’in Nesi Kaldı, Damaklarda Tadı Kaldı.

– Mehmet Yalçın (2017), “Hayat suyundan biz de içelim”, www.t24.com.tr

– Sefa Özkaya (2003), “İskoç imajlı Ankara viskisi” , www.hurriyet.com.tr