1820 yılında İskoçya’nın ücra bir kasabasında ufak bir bakkal dükkanından, nesilden nesile güçlenerek yürüyüşüne devam eden ve bir viski efsanesine dönüşen bir marka, Johnnie Walker… Bu yazımda sizlere bu sene 200. yılını kutlayan Johnnie Walker’ın kuruluşundan günümüze, ufak bir bakkal dükkanından dünyanın en çok bilinen, en çok tüketilen viski markalarından biri oluşunun hikayesini anlatacağım.

Bu yazı öncesinde veya bu yazıyı okuduktan sonra “Harman Viskiler Hakkında Her Şey” yazıma da mutlaka göz atmanızı öneririm. Bu şekilde hem Johnnie Walker’ı hem de harman viski dünyasını daha iyi tanımış olacaksınız.

Kilmarnock’ta küçük bir dükkan

Johnnie Walker markasına adını veren John Walker 25 Temmuz 1805’te İskoçya’nın Kilmarnock şehrinde Todriggs çiftliğinde dünyaya geliyor. 1819’da John henüz çok genç bir yaşta babasını kaybediyor ve bunun üzerine ailesi çiftliklerini satışa çıkarıyor. Çiftliğin satışıyla elde edilen parayla Kilmarnock’ta küçük bir bakkal dükkanı alıyorlar.

Genç yaşına rağmen John kısa bir sürede hem ürünler, hem de ticaret konusunda bilgisini arttırarak dükkanın tüm iş yükünü üzerine alıyor. Dükkanda bakkaliye ürünlerine ek olarak şarap, rom, brendi, gin ve viski gibi alkollü içkilerin de satışı yapılıyor. Bunlara ek olarak dükkanın raflarında egzotik ülkelerden farklı baharatlar ve çaylar da yer alıyor.

Sağ taraftaki ufak dükkana dikkat (Credit: Johnniewalker.com)

Burada “çay” için yarı bir parantez açmamız gerekiyor. Başta Çin olmak üzere farklı ülkelerden gelen çaylar dükkanda karıştırılarak farklı harmanlar halinde müşterilere sunuluyor. Bu harmanlama operasyonunu da John üstleniyor ve zamanla bu konuda kendini fazlasıyla geliştiriyor.

John benzer bir harmanlama operasyonunu viski için de yapıyor. İlk zamanlarda yarattığı harmanları sipariş üzerine yapıyor. John müşterilerden aldığı siparişler sonrasında stoğunda yer alan farklı viskileri, çay harmanlamadan elde ettiği tecrübeyle belli oranlarda karıştırarak ortaya dengeli bir harman çıkarmaya çalışıyor. Başarılı da oluyor.

İlk dönemlerde belli bir marka adıyla satılmayan bu harmanların popülaritesi giderek artıyor. Bir süre sonra ise John’un harmanları “Walker’s Kilmarnock Whisky” adı altında satılmaya başlanıyor.

O dönemlerde Single Malt kategorisinin şimdiden çok farklı olduğunu belirtmeliyim. Oldukça uç karakterle sahip olan malt viskiler herkesin damak tadına uygun olmayan zor içkiler olarak görülüyordu. Bununla beraber dönemin üretim tekniklerinin belli bir standarta oturmaması nedeniyle aynı çatı altında üretilen viskilerde bile büyük farklılıklar olabiliyordu. John’un harmanlama çalışmaları tam olarak da bu içimi zor ve herkesin damak tadına hitap etmeyen viskileri biraz daha dengeli hale getirerek sunmayı amaçlıyordu.

Bu tarihte malt ve tahıl viskilerin harmanlanarak satışa sunmanın yasal olmadığını belirteyim. Bu nedenle John’ın harmanlarını malt karışımları olarak düşünebilirsiniz. (Bakınız: Blended Malt)

İskoçya’dan Dünyaya

John Walker’ın 1857 yılında vefatı sonrasında yerine oğlu Alexander Walker geçiyor. Alexander işi devralmasıyla beraber yavaş yavaş büyümeye başlayan viski işini daha da büyütmeye odaklanıyor.

Alexander markalaşma adına çok ciddi çalışmalar yapıyor ve aslında bugün Johnnie Walker’ı Johnnie Walker yapan birçok adımı atan kişi oluyor. İngiltere’nin sanayi devriminin merkezi olması, ticaretin artması ve tren yollarının yaygınlaşması gibi dış faktörler de Alexander’a Johnnie Walker’ı bir dünya markası yapma yolunda yardımcı oluyor.

Alexander Walker’ın o dönemlerde gemi kaptanlarına sürekli olarak viski hediye ettiği söylenir. Viskiyi çok seven kaptanlar gittikleri yerlerde de herkese Walker’ın viskisinden ikram ederlermiş. Bu sayede Alexander word-of-mouth (ağızdan ağıza) pazarlamanın ilk örneğini uygulayarak marka bilinirliğini arttırmış diyebiliriz.

1860’da imzalanan The Spirits Act ile beraber malt ve tahıl viskinin harmanlanarak satılması yasal hale geliyor ve bu sayede Blended (Harman) viski devri başlıyor. (Harman viskiler hakkında detaylı bilgi için bu yazıma göz atabilirsiniz)

1865 yılında Walker ailesinin ilk harman viskisi “Old Highland Whisky” adıyla resmi olarak raflardaki yerini alıyor. Bu harman ilerleyen yıllarda önce “Extra Special Old Highland”, sonrasında ise bugünkü adını yani Black Label‘ı alıyor.

Kare Şişe ve 24 derecelik etiket

1860’lı yıllarda Johnnie Walker’ın ikonik şişe tasarımının da ortaya çıktığını görüyoruz. Dönemin koşullarında şişeler gemiler, at arabaları ve trenle bir yerden bir yere taşınırken çok fazla kırılma yaşanıyordu. Bu nedenle Alexander’ın aklına şişeleri kare olarak üretmek geliyor. Şişe kırılmasını azaltmasına ek olarak kare şişeler aynı zamanda lojistikte daha az yer kaplaması ve raflarda markayı diğer viskilerden ayırması adına da Johnnie Walker’a büyük bir avantaj sağlıyor.

Markanın bugün de en çok ayırt edici özelliklerinden biri olan 24 derece eğimli etiket tasarımı da bu markalaşma çalışmaları altında ortaya çıkıyor (1877). Eğimli tasarım hem etiket üzerine daha çok metin yazmayı mümkün kılıyor, hem de tüketici için raflarda dikkat çeken diğer bir unsur oluyor.

Credit: foodanddrink.scotsman.com

Label’ların Doğuşu

1900’lü yılların başına geldiğimizde markanın piyasada 3 viskisi bulunuyor. Bunlar, 5 yıllık Old Highland, 9 yıllık Special Old Highland ve 12 yıllık Extra Special Old Highland.

Gördüğünüz üzere Johnnie Walker’ın alışık olduğumuz “Label” ibaresi henüz hayatımıza girmiş değil. İlerleyen yıllarda müşterilerin marketlerde sipariş verirken viskilerin uzun uzun isimlerini söylemek yerine “Bana şu siyah etiketliden verir misiniz?” gibi cümlelerle sipariş vermesiyle zamanla uzun isimler yerini renklere bırakıyor. Old Highland, Special Old Highland ve Extra Special Old Highland sırasıyla White, Red ve Black Label isimlerini alıyor.

İkonik “Striding Man” (Yürüyen Adam) Logosu

1900’lerin başında Johnnie Walker markasını yöneten George Paterson ve Alexander Walker markalaşma kapsamında markaları için ilgi çekici bir logo arayışına girerler. Uzun bir arayıştan sonra sonunda doğru kişiyle karşılaşırlar, Tom Browne…

Genç bir karikatürist olan Tom Browne bir öğle yemeği sırasında menünün arkasına bir şeyler karalamaya başlar. Tom’un bu karalamaları günümüze kadar gelen ve tarihin en ikonik logolarından biri olan “Striding Man” (Yürüyen Adam) logosunun ilk çizimleridir.

Giderek büyüyen bir aile

Walker ailesi 1893’te Speyside’da bulunan ve Johnnie Walker harmanlarının merkezinde bulunan, başka bir deyişle harmanlarının kalbini oluşturan Cardhu damıtımevini satın alarak, ilk damıtımevlerini bünyesine katmış oluyor. Cumming ailesinden £20,500’a satın alınan damıtımeviyle beraber, Walker ailesi harmanlarını yaratmak için gereken ana malt tedariğini sağlama almış oluyor.

İlerleyen yıllarda Johnnie Walker, Clynelish (1915), Dailuaine-Talisker (1916), Mortlach (1923) damıtımevi satın alımlarıyla damıtımevi portföyünü iyice genişletiyor.

ve Günümüz

İskoçya’da küçük bir bakkal dükkanında temelleri atılan Johnnie Walker, şu anda viski denildiği zaman akıllara ilk gelen markalardan biri. Johnnie Walker en çok satılan İskoç, en çok satılan Blended, en çok satılan viski sıralamalarında her sene en yukarılarda kendine yer bulunuyor.

Birçok film ve dizide de karşımıza çıkan Johnnie Walker son olarak Formula 1 ve Game of Thrones iş birlikleri ile fazlasıyla ses getirdi.

Credit: f1reader.com

Her sene uluslararası birçok yarışmada ödüller kazanan Johnnie Walker, en son bu sene 25.’si düzenlenen International Spirits yarışmasında Scotch (İskoç) kategorisinde altı ekspresyonuyla altın madalya kazanmayı başardı.

Johnnie Walker Ekspresyonları

Johnnie Walker’ın portföyünde bu yazıda yer veremeyeceğim çeşitlilikte ekspresyonu bulunuyor. Bu nedenle bu bölümde sizlerle markanın ana portföyünde yer alan ekspresyonlarını ve yakın zamanda çıkarmış olduğu şişelemeleri paylaşacağım.

Johnnie Walker Red Label
Johnnie Walker Black Label
Johnnie Walker Double Black
Johnnie Walker Green Label
Johnnie Walker Islanda Green
Johnnie Walker Gold Label Reserve
Johnnie Walker 18
Johnnie Walker Blue Label
Johnnie Walker White Walker
Johnnie Walker Blue Label Ghost & Rare
Johnnie Walker Blenders’ Batch
Johnnie Walker Black Label Origin
Johnnie Walker King George V

ve daha fazlası… Tüm ekspresyonların tadım notlarına buradan göz atabilirsiniz.

Son olarak, Johnnie Walker bu sene 200. yılına özel olarak 4 farklı ekspresyon satışa sundu. Bunlar; John Walker & Sons Bicentenary Blend, Celebratory Blend, Blue Label Legendary Eight ve Blue Label 200th Anniversary Limited Edition Design.

Johnnie Walker Red, Black ve Gold Label’ın 200. yıla özel tasarımları.

Yıllarla Johnnie Walker

1805: John Walker 25 Temmuz 1805’te İskoçya’nın Kilmarnock şehrinde dünyaya gelir.

1820: İlerleyen yıllarda bir dünya markasına dönüşecek Kilmarnock’taki dükkanın açılışı.

1857: John Walker’ın vefatı sonrasında oğlu Alexander işi devralır.

1860: Markanın ikonik kare şişesi ortaya çıkar.

1862: Satış hacmi yıllık ortalama yaklaşık 100,000 galona kadar ulaşır.

1865: Markanın ilk ticari harmanı “Old Highland Whisky” raflardaki yerini alır.

1893: Cardhu, Walker ailesinin satın aldığı ilk damıtımevi olur.

1900’lar: Old Highland, Special Old Highland ve Extra Special Old Highland sırasıyla White, Red ve Black Label isimlerini alır.

1920: John Walker & Sons viskilerinin dağılımı 120 ülkeye ulaşır. Henüz Coca Cola bile Atlantic okyanusunu geçememişken…

1934: John Walker & Sons firması King George V tarafından Kraliyet tedarikçisi olmaya hak kazanır (Royal Warrant).

1992: Markanın en yaşlı ekspresyonu olan Johnnie Walker Blue Label piyasaya sunulur.

1995: Alexander Walker II’inin harmanlama notlarında yola çıkılarak johnnie Walker Gold Label yaratılır.

1997: Johnnie Walker Pure Malt 15 piyasaya çıkar. İlerleyen yıllarda ekspresyon Johnnie Walker Green Label adını alır (2004).

2009: Robert Carlyle başrolünde yer aldığı markanın efsane reklamı “The Man Who Walked Around the World” yayınlanır.

2011: İlk olarak Travel retail olarak sunulan Johnnie Walker Double Black Label ana portföydeki yerini alır.

2017: Platinum Label kimlik değiştirerek Johnnie Walker 18 adını alır.

2018: Game of Thrones serisine özel olarak çıkarılan White Walker limitli bir sayıda piyasaya sunulur. Yine aynı yıl çok konuşulan Jane Walker tanıtılır.

2020: Johnnie Walker 200. yılını art arda çıkardığı ekspresyonlarla kutlar. John Walker & Sons Bicentenary Blend, Celebratory Blend, Blue Label Legendary Eight ve Blue Label 200th Anniversary Limited Edition Design.

Yazımı Johnnie Walker’ın 2009 yılında yayınlanan Robert Carlyle’ın başrolünde olduğu efsanevi reklamı “The Man Who Walked Around the World” ile bitirmek istiyorum. Carlyle muhteşem İskoç aksanıyla markanın doğuşundan günümüze olan yürüyüşünü harika bir şekilde anlatmış.

Bu yazı ilginizi çektiyse;
Harman Viskiler Hakkında Her Şey…
Tüm Johnnie Walker tadım notları