İrlanda viskileri genellikle hafif, kolay içimli ve yumuşak viskiler olarak lanse edilir. Piyasada bulunan İrlanda viskilerine (özellikle ülkemizde) bakarsak, bu tüme varımın belli bir ölçüde doğru olduğunu söyleyebiliriz. Fakat bazı İrlandalılar var ki, karakterleri ile bütün bu genellemeleri haksız çıkarıyorlar… İşte bu İrlandalıların başında Single Pot Still viskiler geliyor…
Aslında Single Pot Still sadece ülkemizde değil, dünyada da unutulmuş ve çok fazla bilinmeyen bir kategori. Fakat, son yıllarda bu kategoriye artan ilgi ve piyasaya çıkan yeni ekspresyonlar ile Single Pot Still adını daha çok duymaya başladık.
Eğer hiç Single Pot Still tatmadım diyorsanız, bir daha düşünün derim. Adını sıkça duyduğumuz Jameson, Tullamore D.E.W. ve Powers birçok İrlanda harmanının içerisinde az miktar da olsa Single Pot Still viski bulunmaktadır. Peki nedir bu Single Pot Still?
Midleton’da bulunan eski bir Pot Still imbik.
Single Pot Still Viski Nedir?
Öncelikle Single Pot Still’in ne olduğu ile başlayalım. Baştan belirtmekte fayda var ki, Single Pot Still ile Single Malt kavramı oldukça benzer.
Bir viskiye Single Pot Still viski diyebilmemiz için;
- Adında da anlaşılacağı üzere “Pot Still” denilen geleneksel bakır imbiklerde üretilmeli. Damıtma işlemi 2 veya 3 kez yapılabilir.
- Tek bir damıtım evinde üretilmiş olmalı. (Aynı Single malt viskiler gibi)
- Üretiminde maltlanmış ve maltlanmamış arpa kullanılmalı. (Single maltlardan farkı burada!)
- En az %30 maltlanmış arpa ve yine en az %30 maltlanmamış arpa kullanılmalı.
Single Pot Still viskilere aynı zamanda Pure Pot Still de denildiği görülmektedir. Bu kategorideki viskiler maltlanmış arpa ve maltlanmamış arpa karışımının verdiği meyvemsi, baharatlı, gövdeli ve zengin karakterleri ile biliniyor.
Single Pot Still Viski Nasıl Ortaya Çıktı?
İrlanda’daki viski üretimi 1400’lü yıllara kadar uzanmaktadır (bazı kaynaklarda 6.yy da denmektedir), fakat Single-Pot Still (Tek İmbik) viski kavramı kendini 18.yy’da göstermiştir.
Single Pot Still viskinin hikayesi, 1785 yılında maltlanmış arpaya konulan ağır vergiler ile başlar. O güne kadar viskilerini maltlanmış arpa ile üreten damıtımevleri, vergiler nedeniyle reçetelerine maltlanmamış arpa da eklemeye başlar. Zamanla bu viski türü sadece İrlanda’da değil, tüm dünyada oldukça popüler bir hale gelir.
İlerleyen yıllarda vergiler yürürlükten kaldırılmasına rağmen Single Pot Still’lerin üretimi ve popülaritesi devam eder. Ta ki 19.yy’ın sonlarına doğru Coffey imbiklerinin icadı ve bununla beraber harman viskiler ortaya çıkıncaya kadar…
Harman viskiler düşük maliyetleri ile üreticilerin ve birçok damak tadına uygun yumuşak karakterleri ile de tüketicilerin ilgisini çekmeye başlar. Böylece Single pot viskiler yavaş yavaş yerini malt-tahıl (Harman viski) ve Single Pot Still-tahıl (İrlanda harmanları) karışımlarından üretilen harman viskilere bırakır.
Harman viskiler hakkında detaylı bilgi için bu yazıma göz atabilirsiniz.
Single Pot Still Viskilerin Yükselişi
Son yıllarda, İrlanda viskisinin yükselişi ile beraber Single Pot Still viskilerin de yavaş yavaş adından söz ettirmeye başladığını görüyoruz. Hatta Single Pot Still kategorisinin Single Malt viskilere önümüzdeki yıllarda ciddi bir rakip olacağı yönünde yorumlar yapılmaya başlandı bile.
18. ve 19.yy’daki popülaritesini düşündüğümüzde, şu an piyasada bulunan Single Pot Still viski sayısının oldukça az olduğunu söyleyebiliriz. Fakat, İrlanda’da yeni açılacak damıtımevleri ve mevcut markaların yavaş yavaş bu kategorideki potansiyeli görmeye başlamasıyla bu rakam önümüzdeki günlerde artacak gibi görünüyor.
Öne çıkan Single Pot Still viskiler şu şekilde;
- Dingle Single Pot Still
- Green Spot & Yellow Spot
- Midleton (Barry Crockett Legacy, Dhair Gaelach, Method & Madness Single Pot Still)
- Powers
- Redbreast
Bunlar dışında adını sıklıkla duyduğumuz Jameson, Tullamore D.E.W. ve Powers birçok İrlanda harmanının içerisinde az miktar da olsa Single Pot Still viski bulunduğunu belirtelim.
Single Pot Still Viskilerin Genel Karakteri
Tüm viski türlerinde olduğu gibi Single Pot Still viskilerin de karakterleri birçok farklı elemente bağlı olarak değişkenlik gösterebiliyor. Fakat genel olarak, Single Pot Still viskilerin yoğun, kompleks ve zengin karakterlere sahip olduğunu söyleyebiliriz.
Single Pot viskilerin en karakteristik özelliği ise belirgin baharat notalarına sahip olmaları ve bu baharatlı aromaları meyvemsi notalar ile müthiş bir denge ile sunmalarıdır.
Bir zamanlar oldukça popüler olan fakat zamanla unutulmaya yüz tutmuş Single Pot Still viskilerin popülaritesi her geçen gün artıyor.
Single Pot Still viskilere özel ilgisi olan biri olarak bu kategorinin tekrar ortaya çıktığını görmek gerçekten çok sevindirici!
veviski’de yer alan tüm Single Pot Still tadım notlarıma bu linkten ulaşabilirsiniz.
Yazıya ek olarak Single Pot Viskilerin tarihini bir de izlemek istiyorum derseniz, aşağıdaki video’ya göz atmanızı tavsiye ederim.
Bu yazı ilginizi çektiyse;
Tüm İrlanda viskileri tadım notları için…
Leave a Reply