Viski konusunda kendinizi geliştirmenin en faydalı ve “en keyifli” yolu tadım yapmaktır. Öncelikle, “tadım” kelimesini gözünüzde fazla büyütmemeniz gerektiğini söyleyerek başlamak istiyorum. Bir viski tadımı için illa ki bir sürü hazırlığa ve onlarca viskiye ihtiyacınız yok. Viski tadımı yapmak oldukça basit ve bir o kadar da keyifli bir aktivitedir. Kendi evinizdeki viski ritüellerinizi bile birkaç dokunuşla hem bilgilendirici hem de keyifli tadımlara dönüştürebilirsiniz.

Bu yazımda, hem tek başınıza veya dostlarınızla yapacağınız tadımlarda, hem de katılacağınız tadım etkinliklerinde işinize yarayabilecek bazı ufak bilgiler ve tavsiyeler paylaşacağım.

Adım Adım Viski Tadımı

1. Viski & Konsept Seçimi

Tabii ki tadımın ilk aşaması hangi viskiyi/viskileri tatmak istediğinize karar vermek. Burada düşünmeniz gereken birkaç faktör var:

Tadımı tek başınıza mı yapacaksınız yoksa birkaç arkadaş mı, bütçeniz nedir, daha önce denediğiniz bir viski mi tadacaksınız yoksa yeni bir viski mi, kaç viski tatmayı planlıyorsunuz, belli bir konsept olacak mı yoksa rastgele bir tadım mı olacak…. Tadım öncesinde bu ve benzeri soruları düşünmenizde fayda var.

Çok merak ettiğiniz bir ekspresyonu tek başınıza tadabileceğiniz gibi, yakın arkadaşlarınızla bir araya gelip belli bir konsept belirleyerek tadım organize edebilirsiniz.

Aklıma gelen birkaç tadım konsepti: İrlanda Tadımı, Islay Viskileri Tadımı, İskoçya’nın Farklı Bölgelerinden Örnekler, Sürpriz Viskiler ile Kör Tadım, 18 Yıllık Harman viskiler, Amerikan Viskileri…

Farklı viski tadım grupları ile yaptığım “Tadım Etkinliklerine” göz atarak, nasıl bir tadım yapabileceğinize dair fikir yürütebilirsiniz.

2. Bardak ve Diğer Aksesuarlar

Bardak : Piyasada birçok farklı viski bardağı bulunuyor. Bardak deyip geçmeyin, her bir bardak size farklı bir içim performansı sunar. Bardakların şekillerine, boyutlarına ve hatta ağırlıklarına bağlı olarak içim keyfiniz büyük farklılık gösterebilir.

Katıldığım viski tadımları ve etkinliklerinde gördüğüm kadarıyla Copita tadım kadehi en çok tercih edilen tadım kadehlerinin başında geliyor. Evde tek başıma yaptığım tadımlarda ben de genellikle Copita veya Glencairn kullanırım.

Farklı viski kadehleri hakkında detaylı bilgi almak için “Viski Bardakları” yazıma göz atabilirsiniz!

Tadımda kaç viski deneyecekseniz o sayıda bardak bulundurmanızda fayda var. Nitekim viski tattığınız kadehi hemen tekrar başka bir viskiyle doldurmak, duyularınızı şaşırtabilir.

Tadım Notu Defteri : Benim için tadımların olmazsa olmazı! Bir Viski Blogger’ı olarak tattığım her viski hakkındaki yorumlarımı not etmek benim için bir sorumluluk. Fakat sorumluluk dediğime bakmayın, tadımlarda not tutmak benim için hem keyifli hem de oldukça faydalı oluyor.

Bu sayede, daha önce tattığım bir viskiyle alakalı “Bu viskinin tadı nasıldı, hoşuma gitmiş miydi, neye benziyordu” gibi sorular sorduğumda, notlarıma bakarak hatırlayabiliyorum.

Bu nedenle, tattığınız viskilerle alakalı detayları ve yorumlarınızı yazdığınız bir tadım notu defteri tutmanız bence oldukça önemli.

Viski Kitabı : Aldığınız notları kıyaslamak ve tattığınız viski hakkındaki bilgilere göz atmak için tadım sırasında yanınızda bir viski kitabı bulundurabilirsiniz. Kitaba gerek kalmadan bu işi internet üzerinden de yapmanız mümkün.

Türkiye’de satışı olan viski kitaplarını derlediğim “Viski Kültürünü Merak Edenler için Kitap Önerileri” yazıma göz atabilirsiniz.

Su Damlatıcısı : Tadım ritüelinize, viskinize birkaç damla su eklemek için bir damlatıcı da ekleyebilirsiniz. Fakat damlatıcı olmadan, viski kadehinize su bardağından da göz kararıyla su ekleyebilirsiniz.

Eğer viskinize birkaç damla su damlatırsanız, viski içerisinde bulunan bazı moleküller kimyasal reaksiyona girer ve hem burunda hem de damakta farklı notalar ortaya çıkar. Bu yöntem ile sek viskiden alamadığınız kokuları ortaya çıkarmak ve viskinin bambaşka karakterlerini keşfetmek de mümkün.

Sample Şişesi : Özellikle evde tek başıma yaptığım veya grup olarak yaptığımız tadımlarda, yanımda mutlaka bir sample şişesi bulundururum. Bu şişenin amacı, tadımda içtiğiniz viskiyi dilediğiniz durumda tekrar tadabilmek. Diyelim bir tadıma gittiniz ve birçok viski tattınız, fakat viskilerden bir tanesine çok konsantre olamadınız. Sonra tatmak üzere ufak bir miktar bu sample şişesine koyabilirsiniz.

Evde yaptığım tadımlarda da, ilk kez deneyeceğim bir viskiden ufak bir miktar sample şişeme koyarım. Bu şekilde, ilerleyen günlerde şişe bitse bile elimde o viskiden ufak bir örnek kalmış oluyor. Böylece o viskiyle alakalı merak ettiğim bir şey olduğunda ve tekrar tatmak istediğimde sample şişesi yardımıma koşuyor.

3. Mekan & Ambians

Hangi viskiyi içtiğiniz kadar, viskiyi nerede içtiğiniz de oldukça önemlidir (Hatta bazen daha da önelidir…)

Eğer keyif için içiyorsanız tabii ki nerede ve nasıl içtiğiniz tamamen size bağlıdır. Fakat eğer tadım yapmak istiyorsanız birkaç noktaya dikkat etmeniz gerekiyor!

Öncelikle tadımı sessiz ve sakin bir mekanda yapmanız dikkatinizin tamamını viskiye verebilmeniz için önemli. Daha da önemlisi tadım yaptığınız yerde viskinin önüne geçecek baskın kokular olmamalı. Örneğin, yeni yemek yenmiş bir salon veya sigara içilen bir oda pek doğru olmayabilir.

Son olarak, tadımı hem daha keyifli hale getirmek, hem de konsantrasyonunu daha da arttıracak bir müzik eşliğinde de viskinizi tadabilirsiniz.

Spotify’da oluşturduğum müzik listelerine göz atabilirsiniz!

• Arka planda çalması için: WhiskyTalks
• Amerikan viskileri ile iyi gidebilecek Country ve Blues parçaları: & Bourbon
• 50’li-60’lı yıllara ait şarkılar: Sinatra ve Old Fashioned 

4. Tadım Öncesi

Kadehinizdeki viskiyi henüz tatmadan bile hakkında birçok şey söyleyebilirsiniz. Bu aşamada dikkat edebileceğiniz birkaç faktör bulunuyor.

Şişe & Etiket: Viski şişesini biraz incelediğinizde viski hakkında birçok detayı öğrenebilirsiniz. Viskinin damıtımevi, yaşı, türü, ülkesi, bölgesi, alkol seviyesi gibi detayları etiket üzerinde görmeniz mümkün.

“Viski Etiketi Nasıl Okunur?” yazım, şişe ve etiketleri inceleme konusunda işinize yarayabilir!

Renk: Viski rengini içerisinde olgunlaştığı fıçıdan alır. Bu nedenle kadehinizdeki viskinin rengine bakarak olgunlaştırmasında kullanılan fıçı hakkında fikir edinebilirsiniz.

Örneğin, açık renge sahip bir viski için “Bu genç bir viski olabilir” yorumu yapabilir, koyu kızıl renge sahip bir viski için ise “Şeri fıçısı kullanılmış” gibi tahminler yürütebilirsiniz.

Fakat bazı viskilerde renklendirme amacıyla karamel kullanıldığı için, rengin her zaman doğru bilgi vermeyeceğini belirtmekte fayda var. Bir viskide karamel kullanıp, kullanılmadığını arka tarafında yer alan etiketten kontrol edebilirsiniz. Etikette karamel “Renklendirici (E150a)” ibaresi ile belirtilir.

Viskilerin olgunlaşma süreciyle alakalı daha detaylı bilgi için “Viski & Olgunlaşma: Viski Üretiminde Fıçının Önemi” yazıma göz atabilirsiniz!

Bardak Sıvama: Kadehi hafifçe çevirip, viskinin bardağı nasıl sıvadığına ve sıvadıktan sonra aşağı nasıl aktığına bakarak (viskinin bacaklarına), viski dolgunluğu (yağlılık) hakkında fikir yürütebilirsiniz. Bu metot her seferinde doğru bir bilgi vermese de uygulamakta fayda var.

Biliyorum hala ne zaman tadacağız diye düşünüyorsunuz. Yaptığım birçok tadımda öncelikle viski ve viski kültüründen uzun uzun bahsederken de benzer (ve haklı) tepkiler alıyorum. Fakat benim görüşüm, birçok konuda olduğu gibi viski konusunda da işin inceliklerine hakim olduğunuzda çok daha keyifli hale geliyor.

5. Tadım & Değerlendirme

Öncelikle viskinin yüksek alkollü bir içki olduğunu ve bu nedenle de tadımda hem viskinizi koklarken, hem de içerken nazik ve yavaş olunması gerektiğini belirteyim. Aksi takdirde burun reseptörlerinizi veya damağınızı zorlayabilirsiniz.

Viski genellikle, 3 kriterde incelenir: Burun, Damak ve Bitiş.

1. Burun: Viski tadımının en önemli aşamasıdır. Çünkü damağınız bir viski hakkında size sınırlı bilgi verebilecekken, koku duyunuz size yüzlerde farklı aromayı fark ettirebilir.

Koklamadan önce kadehinizi biraz döndürerek (swirl) viskinin hava almasına izin verin. Viski koklarken ise biraz önce bahsettiğim gibi nazik olun ve acele etmeyin. Burnunuzu kadehe iyice yaklaştırarak koklayın. Aldığınız kokuları tarif etmeye çalışın. Burada illa ki, portakal, kuru meyveler, muz kabuğu gibi detaylı açıklamalar yapmak zorunda değilsiniz. Tatlı, meyvemsi, şeker gibi, yakıcı, isli vb. gibi tabirler de yeterli olacaktır.

Viskiyi kokladığınızda aromaları adlandırmanın yanında, sizde yarattığı çağrışımları da düşünebilirsiniz. Örneğin, küçükken annenizin yaptığı un kurabiyesi, girdiğiniz eski bir antika dükkanı, kampta ateş başında aldığınız is kokusu, yazın deniz kenarında yediğiniz bir balık yemeği ve deniz kokusu gibi…

Ufak bir tavsiye: Yaptığınız tadımda menünüzde birden fazla viski varsa, bir viskiden diğerini geçerken duyularınızı nötralize etmenizde fayda var. Bunun için kendi tenininiz koklamanız ve biraz su içmeniz yeterli olacaktır.

2. Damak: Koklarken olduğu gibi viskiyi içerken de temkinli olmak da fayda var. Ufak bir yudum olarak tadıma başlayın. Viskiyi ağzınızda çalkalamak gibi bir hataya düşmeyin (Yüksek alkollü bir içki içtiğinizi unutmayın!).

Tadarken aromalara odaklanın. Burunda aldığınız aromalar damakta da mevcut mu ya da farklı tatlar mı açığa çıktı, damaktaki hissiyatı nasıl (gövdeli, yumuşak, kremamsı), kolay içimli mi yoksa damağınızı zorladı mı, kuru mu yoksa canlı/taze bir yapıda mı… Bu ve benzeri sorular tadım sırasında aklınızda olsun.

Bir tavsiye daha: Tadımlarda su içmek oldukça önemlidir! Hem damağınızı nötralize etmek, hem de alkolün etkisini biraz azaltmak için mutlaka yanınızda su olsun.

3. Bitiş: Bitiş (Finish) kriteri, viskiyi içtikten sonra damağınızda kalan son aromaları ve bu aromaların damakta ne kadar süreyle kaldığını belirtir. Bunu test etmek için, viski yudumladıktan sonra burnunuzdan nefes alın ve ağzınızdan verin. Hangi aromalar damağınızda kaldı, biraz önce aldıklarınızdan farklı aromalar belirdi mi, tatmin edici bir final oldu mu gibi soruların cevaplarını arayabilirsiniz.

Ben tadım notlarımda bu üçüne ek olarak bir de “Genel Yorum” kriterini eklerim.

Genel Yorum kriterinde, burun-damak-bitiş aşamalarındaki genel denge, markanın vermek istediği mesajı verme başarısı, fiyat-performans ve şişe/etiket tasarımı gibi faktörlere dikkat ederim.

Değerlendirme: Tattığınız viskileri puanlamak, viskiler arasında kolayca kıyaslama yapabilmenizi sağlar. Bunun için dilediğiniz bir puanlama sistemi tercih edebilirsiniz.

Ben veviski.com‘daki tadım notlarımda 100 üzerinden bir değerlendirme tercih ediyorum. Burun, Damak, Bitiş ve Genel Yorum kriterlerinin her biri 25 puan. Viskinin son puanı ise bu kriterlerin toplamından oluşuyor.

A’dan Z’ye Tadım Notlarım ve değerlendirmelerime buradan göz atabilirsiniz!

Son olarak;

Diğer birçok şeyde olduğu gibi viski tadımı da en çok dostlarla güzeldir. Birkaç arkadaşınızla organize edeceğiniz tadımlar hem daha keyifli, hem de bilgi paylaşımı açısından çok daha faydalı olabilir.

Bunun için yapmanız gereken tek şey, viskiyle alakalı aynı heyecanı paylaşan birkaç dost bulmak, beraber yapacağınız tadımın konseptini belirlemek ve hazırlıklara başlamak!

Keyifli tadımlar!

Bu yazı ilginizi çektiyse;

Viski Çeşitleri Nelerdir?

Viski Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Viski Hakkındaki Klişeler

Viski Nasıl Üretilir?